Zatrzymanie wody w organizmie to proces, w wyniku którego woda nie jest prawidłowo odprowadzana z ciała. Dzieje się tak w wyniku wielu czynników m.in. dietetycznych. W rezultacie obserwujemy pogorszenie naszego samopoczucia, wzrost wagi czy spuchnięte ręce lub nogi. Dowiedz się, dlaczego zbiera się woda w organizmie i jak się jej pozbyć.
Nadmiar wody w organizmie – przyczyny
Przyjmuje się, że 45-65% masy ciała zdrowego człowieka stanowi woda. Konkretna wartość jest uzależniona od różnych czynników, w tym m.in. płci, wieku oraz zawartości tkanki tłuszczowej. W niektórych sytuacjach stan równowagi wody jest jednak zaburzony i dochodzi wtedy do nadmiernego zbierania wody w organizmie. Może być to spowodowane takimi czynnikami jak:
- niewłaściwe nawodnienie – jeżeli organizm nie otrzymuje wystarczającej ilości wody, zaczyna zabezpieczać się przed odwodnieniem i zatrzymywać wodę w tkankach podskórnych. Może to skutkować m.in. nagłym wzrostem masy ciała, który nie ma związku z przyrostem tkanki tłuszczowej;
- nieodpowiednia dieta – dieta bogata w sód wiąże wodę w przestrzeniach międzykomórkowych, przez co utrudnia wydalanie płynów i sprzyja powstawaniu obrzęków. Ważne, aby ograniczać spożycie wysoko przetworzonych produktów na rzecz świeżych owoców i warzyw;
- siedzący tryb życia – brak aktywności fizycznej przyczynia się do osłabionego krążenia krwi, co wpływa na zastój płynów w tkankach i nadmiar wody w organizmie;
- zmiany hormonalne u kobiet – równowaga hormonalna wpływa na wiele procesów zachodzących w organizmie, w tym na właściwą gospodarkę wodną, zwłaszcza u kobiet;
- wysokie temperatury – latem organizm stara się w naturalny sposób magazynować wodę;
- używki – alkohol powoduje zwiększone wytwarzanie moczu i nasila utratę płynów, przed czym organizm stara się bronić poprzez zbieranie wody w tkankach. Dowiedz się też, jakie są sposoby na kaca i co robić po nadmiernym spożyciu alkoholu.
Nadmiar wody w organizmie – objawy
Zatrzymanie wody w organizmie manifestuje się różnymi nieprzyjemnymi dolegliwościami, takimi jak:
- opuchnięte nogi, dłonie, okolice twarzy (szczególnie oczu), brzuch i piersi;
- szybkie przybieranie na wadze w krótkim czasie;
- trudności w poruszaniu się;
- uczucie ciężkości;
- wzrost ciśnienia krwi;
- przesuszenie skóry i jej podatność na podrażnienia;
- uczucie suchości w ustach;
- wzmożone zmęczenie i złe samopoczucie.
Na nadmiar wody w organizmie może też wskazywać cellulit wodny, który widoczny jest u osób szczupłych z wyjątkowo suchą skórą. Charakterystyczne zmiany można zaobserwować przede wszystkim w okolicy ud, pośladków, brzucha, łydek oraz ramion.
Sprawdź też, jak ważne jest nawodnienie dla seniorów.
Jak rozpoznać nadmiar wody w organizmie?
W przypadku zaobserwowania objawów nadmiaru wody w organizmie warto skonsultować się z lekarzem, który przeprowadzi wywiad z pacjentem i dokona badania fizykalnego. Dodatkowo lekarz może zlecić przeprowadzenie badań, które pozwolą na zdiagnozowanie źródła problemu. Ważne jest, aby wykonać:
- badanie ogólne moczu;
- morfologię;
- poziom elektrolitów, w tym sodu i potasu;
- CRP;
- próby wątrobowe;
- stężenie TSH;
- poziom hormonu FSH u kobiet.
Jak pozbyć się nadmiaru wody w organizmie?
Pozbycie się wody z organizmu wymaga wdrożenia zdrowych nawyków żywieniowych i regularnej aktywności fizycznej.
1. Picie dużych ilości wody mineralnej
Aby uniknąć nadmiernego magazynowania wody w organizmie, warto pić co najmniej 2-3 litry płynów dziennie, w tym przede wszystkim wody mineralnej, która dostarczy minerałów. Ważne jest, aby nie wypijać dużych ilości wody na raz, a popijać ją regularnie i małymi łykami.
2. Ograniczenie soli w codziennej diecie
Wyeliminowanie soli z diety i zastąpienie jej świeżymi ziołami lub przyprawami to skuteczny sposób, który pomoże usunąć nadmiar wody z organizmu. Można również sięgnąć po specjalną sól o obniżonej zawartości sodu, która zachowuje naturalny smak soli.
3. Spożywanie produktów bogatych w potas i błonnik
Zwiększona ilość błonnika pomaga w pozbyciu się nadmiaru wody zgromadzonej w jelitach. Błonnik warto wprowadzić m.in. w formie płatków owsianych, nasion chia, bakalii oraz warzyw. Duże znaczenie dla codziennej diety ma też potas, który reguluje gospodarkę potasową w organizmie.
4. Spożywanie świeżych owoców i warzyw
Owoce i warzywa, które zawierają duże ilości wody i bioflawonoidów zapobiegają nadmiernemu gromadzeniu wody w organizmie i uszczelniają tkanki. Szczególnie ważne pod tym względem są owoce i warzywa w kolorze żółtym, pomarańczowym, fioletowym i ciemnozielonym.
5. Spożywanie naparów ziołowych
W usunięciu nadmiaru wody z organizmu mogą pomóc także napary ziołowe, w tym m.in. te na bazie pietruszki, mniszka lekarskiego, pokrzywy, kopru włoskiego oraz bzu.
6. Regularna aktywność fizyczna
Prowadzenie siedzącego trybu życia i brak aktywności fizycznej może niekorzystnie wpływać na krążenie i spowodować zatrzymanie wody w organizmie. Aby temu zapobiec, warto wprowadzić do codziennego harmonogramu umiarkowaną i regularną aktywność fizyczną, np. spacery, jazdę na rowerze, basen, jogę. Pozwoli to na poprawę przepływu krwi, a także wesprze proces odchudzania.
7. Drenaż limfatyczny
Dobrym rozwiązaniem na nadmiar wody w organizmie może okazać się też drenaż limfatyczny, czyli specjalny masaż przeprowadzany przez fizjoterapeutę lub przy pomocy specjalnego aparatu do drenażu. Zabieg ma na celu pobudzenie układu chłonnego odpowiedzialnego za pozbycie się wody z organizmu. Masaż działa też rozluźniająco na mięśnie i pozwala się zrelaksować.
Nadmiar wody w organizmie – podsumowanie
Zbieranie wody w organizmie może być spowodowane różnymi czynnikami, takimi jak niedostateczne nawodnienie lub nieodpowiednia dieta. Aby radzić sobie z tym stanem, istotne jest kontrolowanie spożycia płynów oraz utrzymanie zdrowej diety z ograniczeniem sodu. Chcąc utrzymać równowagę wodno-elektrolitową w organizmie, warto zadbać też o regularną aktywność fizyczną, a w razie wystąpienia niepokojących objawów skonsultować się z lekarzem.
Bibliografia:
- Interna Szczeklika, pod red. Gajewski P. Kraków 2020.
- Cho S., Atwood JE,. Peripheral edema., Am J Med. 2002; 113(7): 580-6.
- Fereydoon B., Woda. Odwodnienie przyczyna wielu chronicznych chorób, Oficyna Wydawnicza 3.49, Poznań 2019.
- Karowicz-Bilińska A., Woda i jej znaczenie dla organizmu kobiet, „Ginekologia Polska” 2011, nr 82.
