Podróżowanie zwykle kojarzy się z relaksem i przyjemnością, jednak dla naszego organizmu jest to spore wyzwanie. Zmiana klimatu, nieregularny sen, długa podróż czy stres związany z przejazdem mogą osłabić układ odpornościowy. Jak skutecznie się przed tym chronić? Wystarczy poznać sprawdzone sposoby na wspieranie odporności w podróży, które pozwolą Ci cieszyć się dobrym samopoczuciem i energią podczas przemierzania nieznanych zakątków świata!
Zdrowie w podróży – dlaczego jest to tak ważny temat?
Jak obserwujemy na przestrzeni ostatnich lat, podróże stały się nieodłącznym elementem naszego życia. Według danych GUS dotyczących podróży Polaków w 2024 r. około 70% osób w wieku 15 lat i więcej odbyło przynajmniej jedną podróż w ciągu roku (https://stat.gov.pl/aktualnosci/uczestnictwo-mieszkancow-polski-rezydentow-w-podrozach,595,1.html, dostęp online: 16.05.2025). Główne cele naszych wyjazdów to wypoczynek i rekreacja (około 59% ankietowanych), odwiedziny u rodziny i znajomych (27%) oraz podróże służbowe (10%).
Choć podróże często dostarczają wielu pozytywnych wrażeń i są okazją do odpoczynku, każda zmiana otoczenia to także wyzwanie dla organizmu. Nawet krótki wyjazd wiąże się z wyjściem z codziennej rutyny, co może osłabić naturalne mechanizmy obronne. Szczególnie obciążające bywają:
- nagłe zmiany klimatu, np. przejazd z chłodniejszego regionu do strefy tropikalnej. Organizm musi szybko przystosować się do nowych warunków: innej temperatury, wilgotności powietrza, intensywnego nasłonecznienia;
- kontakt z nowymi patogenami – podczas podróży zagranicznych nasz organizm ma styczność z nowymi bakteriami. Wiele z nich dostaje się do organizmu drogą pokarmową, np. poprzez wodę z kranu, lód w napojach, surowe owoce, niedogotowane mięso czy uliczne jedzenie. Skutkiem mogą być dolegliwości żołądkowo-jelitowe.Tego typu problemy nie tylko znacznie pogarszają komfort podróży, ale też osłabiają organizm i jego zdolność do walki z infekcjami;
- zmiana diety – w podróży częściej sięgamy po produkty, których nie jemy na co dzień: potrawy tłuste, bardziej przetworzone, bogate w cukry lub ostre przyprawy. Taki jadłospis może negatywnie wpływać na samopoczucie i zaburzać równowagę mikroflory jelitowej, która bierze udział w budowaniu odporności;
- stres, który towarzyszy nam nie tylko przy wyjazdach służbowych, ale często także przy podróżowaniu podczas urlopu. Opóźniony lot, zagubiony bagaż, zmęczenie podróżą czy nowe, nieznane otoczenie mogą prowadzić do obniżenia nastroju;
- brak ruchu – w trakcie długich podróży (zwłaszcza lotniczych) wiele godzin spędzamy w jednej pozycji, co spowalnia krążenie organizmu, ogranicza dotlenienie tkanek i może prowadzić do zaburzeń pracy układu immunologicznego. Dodatkowo, powietrze w samolotach jest wyjątkowo suche, co sprzyja przesuszeniu błon śluzowych nosa i gardła, osłabiając ich naturalną barierę ochronną.
Dowiedz się, jak dbać o odporność przez cały rok.
Jak wspierać odporność organizmu w podróży?
Nie ma jednej, sprawdzonej recepty na lepszą odporność w podróży. Odpowiednie przygotowanie z uwzględnieniem aspektów zdrowotnych może jednak korzystnie wpłynąć na funkcjonowanie układu odpornosciowego. i. Podczas wyjazdu warto zadbać o następujące kwestie:
- sen i prawidłowy rytm dobowy – o dobrej jakości snu warto pomyśleć z wyprzedzeniem. Jeśli czeka Cię podróż ze zmianą stref czasowych, spróbuj kilka dni wcześniej stopniowo zmieniać porę zasypiania i wstawania. W trakcie wyjazdu staraj się unikać drzemek w ciągu dnia, dzięki czemu szybciej zsynchronizujesz swój zegar biologiczny z nowym otoczeniem;
- higiena – niezależnie od miejsca pobytu ogranicz dotykanie twarzy w przestrzeni publicznej. Miej zawsze pod ręką żel antybakteryjny lub chusteczki dezynfekujące i używaj ich przed posiłkami oraz po skorzystaniu z toalety. To prosty, a zarazem skuteczny sposób na uniknięcie problemów żołądkowo-jelitowych w podróży;
- odżywianie i nawodnienie – podczas wyjazdu sięgaj po lekkie, łatwostrawne posiłki, które nie przeciążą układu trawiennego. Pamiętaj o regularnym nawadnianiu organizmu i wybieraj wyłącznie wodę butelkowaną lub wcześniej przegotowaną. Ogranicz spożycie kawy i alkoholu, zwłaszcza podczas lotów, ponieważ mają działanie odwadniające i mogą potęgować uczucie zmęczenia;
- umiarkowana aktywność fizyczna – krótki spacer po pokładzie samolotu, rozciąganie po długiej jeździe samochodem czy kilka prostych ćwiczeń w hotelowym pokoju pomagają pobudzić krążenie, rozluźnić mięśnie i zredukować napięcie związane z podróżą;
- ograniczenie stresu – zanim wyruszysz, znajdź własny sposób na odprężenie. Może to być spokojna muzyka, techniki oddechowe, medytacja lub po prostu czytanie książki. Regularne stosowanie takich metod nie tylko poprawia nastrój, ale także wspiera odporność, zmniejszając wpływ stresu na organizm;
- suplementacja – częste podróże to duże wyzwanie dla organizmu, dlatego warto rozważyć suplementację dostosowaną do warunków i kierunku wyjazdu. W okresie jesienno-zimowym przydatna może być witamina D, a przy wyprawach do krajów tropikalnych cynk oraz probiotyki. Wybór odpowiedniego preparatu najlepiej skonsultować z lekarzem lub farmaceutą.
Sprawdź, jak uzupełnić swoją dietę o witaminy.
Wspieranie odporności w podróży – praktyczne wskazówki przed wyjazdem
Podróżowanie wcale nie musi osłabiać naszego organizmu, zwłaszcza jeśli zadbamy o odporność jeszcze przed wyjazdem. Warto o tym pomyśleć nie tylko w kwestii zdrowia, ale też komfortu i spokoju psychicznego podczas przebywania w nowym środowisku. Szczególnie istotne są tu takie kwestie jak:
- wizyta u lekarza – jeśli planujesz podróż do kraju o odmiennej florze bakteryjnej lub występuje tam zagrożenie chorobami tropikalnymi, umów się wcześniej na wizytę u lekarza medycyny podróży. Być może potrzebne będzie wykonanie dodatkowych szczepień ochronnych) oraz badań profilaktycznych;
- zawartość apteczki – zawsze miej przy sobie zestaw podstawowych leków. Pamiętaj, że niektóre z nich mogą wymagać specjalnych warunków przechowywania, np. ochrony przed wysoką temperaturą lub światłem;
- adaptacja do nowego środowiska – jeśli wybierasz się w miejsce o odmiennym klimacie czy dużej wysokości nad poziomem morza, przygotuj do tego swój organizm z odpowiednim wyprzedzeniem. Regularna aktywność fizyczna, np. spacery czy ćwiczenia aerobowe, może pomóc Ci w poprawie wydolności i ułatwi aklimatyzację.
Na etapie planowania podróży nie zapomnij też o nastawieniu. Pozytywne podejście, elastyczność i gotowość na niespodziewane zmiany, takie jak opóźnienia lotu, inna kultura czy zgubienie bagażu, również wspierają odporność i poprawiają ogólne samopoczucie.
Dbanie o odporność podczas podróży – podsumowanie
Zmiana klimatu, kontakt z obcą florą bakteryjną, nowe środowisko i zaburzenie codziennego rytmu – wszystko to może osłabić naszą odporność podczas podróży. Z tego powodu warto zadbać o organizm jeszcze przed wyjazdem. Szczególnie ważne są tu zdrowe nawyki, jak np. zbilansowana dieta, odpowiednia ilość snu, regularna aktywność fizyczna oraz skuteczne radzenie sobie ze stresem. Dobrym wsparciem może być także probiotykoterapia i suplementacja dopasowana do regionu, do którego się wybieramy. Takie przygotowanie zmniejsza ryzyko infekcji i pozwala w pełni cieszyć się podróżą.
Bibliografia
- GUS, Uczestnictwo mieszkańców Polski (rezydentów) w podróżach, https://stat.gov.pl/aktualnosci/uczestnictwo-mieszkancow-polski-rezydentow-w-podrozach,595,1.html, [dostęp online: 16.05.2025].
