Stres to codzienność dla ponad 45% Polaków, co potwierdzają dane z raportu Ipsos Health Service Report 2024 (www.ipsos.com/sites/default/files/ct/news/documents/2024-09/Ipsos-Health-Service-Report-2024-Global-Charts.pIdf, dostęp: 7.04.2025). Choć w umiarkowanych dawkach jest normalną reakcją organizmu na wyzwania, to jego długotrwałe działanie może negatywnie wpływać na zdrowie psychiczne i fizyczne. W poszukiwaniu naturalnych sposobów na przywrócenie równowagi coraz częściej sięgamy po adaptogeny, w tym m.in. po ashwaghandę. Jak roślina ta wspiera nasz organizm i wpływa na samopoczucie?
Ashwagandha – co to i jakie ma właściwości ?
Ashwaghanda, określana również jako witania ospała, indyjska zimowa wiśnia lub indyjski żeń-szeń, to roślina adaptogenna wykorzystywana od tysięcy lat w tradycyjnej medycynie ajurwedysjkiej. Naturalnie występuje głównie w Indiach oraz niektórych rejonach Afryki i południowo-wschodniej Azji. Jej korzeń i liście zawierają ponad 80 związków bioaktywnych, takich jak witanolidy, alkaloidy, flawonoidy i sitoindozydy, odpowiedzialnych za wyjątkowe właściwości zdrowotne.
Ashwagandha należy do grupy adaptogenów, czyli substancji wspierających organizm człowieka w adaptacji do stresu, a także pomagających w utrzymaniu równowagi emocjonalnej. . Jej głównym zadaniem jest wsparcie w przywróceniu homeostazy organizmu, czyli zdolności do utrzymania stabilnych warunków wewnętrznych pomimo zmieniających się czynników zewnętrznych.
Sprawdź też: adaptogeny – czym są i jakie mają działanie oraz zastosowania.
Ashwagandha – właściwości wspierające
Ashwagandha to roślina o szerokim spektrum działania, która wykazuje przede wszystkim:
- właściwości adaptogenne – pomaga organizmowi w sytuacjach stresowych i wspiera w przywróceniu równowagi emocjonalnej;
- działanie antyoksydacyjne – zawarte w niej witanolidy neutralizują wolne rodniki, przez co zmniejszają stres oksydacyjny;
- wsparcie układu odpornościowego – ashwagandha stymuluje aktywność komórek odpornościowych, przez co wpływa na odporność;
- wsparcie gospodarki hormonalnej – roślina korzystnie wpływa na regulację niektórych hormonów;
- korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy – ashwagandha wspiera prawidłowe ciśnienie krwi oraz poziom cholesterolu.
Ashwagandha na stres – jak pomaga w walce z napięciem emocjonalnym?
Ashwagandha wspiera wielokierunkowo i może mieć istotny wpływ na obniżenie negatywnych skutków stresu. Jest to związane przede wszystkim ze wsparciem w utrzymaniu odpowiedniego poziomu kortyzolu, czyli hormonu odpowiedzialnego za reakcję „walki lub ucieczki”. W badaniu przeprowadzonym w 2012 r. wykazano, że osoby zmagające się z stresem, które przyjmowały ekstrakt z ashwaghandy, miały znacznie niższy poziom kortyzolu w porównaniu do grupy placebo (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23439798/, dostęp online: 7.04.2025).
Ashwagandha a samopoczucie psychiczne
Ashwagandha ma również korzystny wpływ na poprawę stanu emocjonalnego. Działa wyciszająco, poprawia nastrój. W badaniu przeprowadzonym w 2019 r. stwierdzono, że osoby przyjmujące ekstrakt z ashwagandhy miały wyraźnie niższy poziom stresu i lęku (https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6750292/, dostęp online: 7.04.2025). Dodatkowo odnotowano u nich wzrost poziomu testosteronu o 11%, co również może wpływać na poprawę energii życiowej i ogólnego samopoczucia.
Ashwagandha sprzyja również regeneracji psychicznej i poprawie jakości snu. Inne badanie z 2019 r., przeprowadzone na grupie 60 pacjentów cierpiących na bezsenność i lęk, wykazało, że suplementacja ashwagandhą przez 10 tygodni znacząco poprawiła jakość snu i skróciła czas zasypiania (https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6827862/, dostęp online: 7.04.2025). Co więcej, u uczestników zaobserwowano również poprawę ogólnego samopoczucia i zmniejszenie objawów lękowych.
Ashwagandha a koncentracja i funkcje poznawcze
Ashwagandha wykazuje również właściwości neuroprotekcyjne – chroni komórki nerwowe przed stresem oksydacyjnym, wspomaga ich regenerację i usprawnia przekazywanie impulsów nerwowych w mózgu. Dzięki temu może przyczynić się do poprawy funkcji poznawczych, takich jak koncentracja, jasność myślenia czy zdolność przyswajania i zapamiętywania nowych informacji.
Z tego względu ashwagandha cieszy się dużym zainteresowaniem wśród:
- osób pracujących umysłowo;
- studentów, zwłaszcza w okresie wzmożonego wysiłku intelektualnego;
- osób narażonych na stres;
- osób po 40. roku życia, u których naturalne procesy starzenia wpływają na funkcje poznawcze.
Ashwagandha – przeciwwskazania
Istnieją pewne sytuacje, w których należy zachować szczególną ostrożność podczas stosowania tej rośliny:
- ciąża i karmienie piersią – nie zaleca się stosowania ashwagandhy przez kobiety w ciąży oraz karmiące piersią;
- dzieci – nie jest wskazane, aby roślina była podawana dzieciom
- przyjmowanie leków o działaniu: nasennym, uspokajającym oraz przeciwpadaczkowym.
Dowiedz się też, jak uzupełnić swoją dietę o witaminy.
Ashwagandha wsparcie na stres i napięcie – podsumowanie
Ashwagandha jest jednym z najlepiej przebadanych ziół adaptogennych, które wpływa korzystnie na zdrowie psychiczne, fizyczne i hormonalne. Dzięki licznym właściwościom zdrowotnym staje się coraz popularniejszym wyborem wśród osób poszukujących domowego sposobu na redukcję stresu, poprawę jakości snu i koncentracji. Podczas suplementacji należy jednak zachować ostrożność, stosować się do zaleceń dawkowania, a w razie wątpliwości skonsultować się z lekarzem.
Bibliografia
- Chandrasekhar K., Kapoor J., Anishetty S., A prospective, randomized double-blind, placebo-controlled study of safety and efficacy of a high-concentration full-spectrum extract of ashwagandha root in reducing stress and anxiety in adults, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23439798/, [dostęp online: 7.04.2025].
- Langade D., Kanchi S., Salve J., Debnath K., Ambegaokar D., Efficacy and Safety of Ashwagandha (Withania somnifera) Root Extract in Insomnia and Anxiety: A Double-blind, Randomized, Placebo-controlled Study, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6827862/, [dostęp online: 7.04.2025].
- Lopresti A., Smith S., Malvi H., Kodgule R., An investigation into the stress-relieving and pharmacological actions of an ashwagandha (Withania somnifera) extract, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6750292/, [dostęp online: 7.04.2025].
- IPSOS Health Service Report 2024, https://www.ipsos.com/sites/default/files/ct/news/documents/2024-09/Ipsos-Health-Service-Report-2024-Global-Charts.pdf, [dostęp online: 7.04.2025].
- Speers A., Cabey K., Soumyanath A., Wright K., Effects of Withania somnifera (Ashwagandha) on Stress and the Stress-Related Neuropsychiatric Disorders Anxiety, Depression, and Insomnia, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8762185/, [dostęp online: 7.04.2025].
